PROTISTA

GLONY
GRUPA	PRZYKŁADOWE GATUNKI	ORGANIZACJA CIAŁA	BARWNIKI asymilacyjne	MATERIAŁY ZAPASOWE	CHARAKTERYSTYCZNE CECHY BUDOWY	ZNACZENI W PRZYRODZIE I GOSPODARCE
Krasnorosty – głównie morskie (zwykle ciepłe morza) czerwone	▪ Widlik ▪ Rurecznica ▪ Żebrowiec krwisty ▪ Drgalnica czerwona i krwotoczek deszczowy – jednokomórkowe barwiące opady	jednokomórkowe wielokomórkowe	Chlorofil a i b Fikoerytryna (czerwona) Fikocyjanina (niebieska)	Skrobia krasnorostowa	Nigdy w komórkach nie występują wici (nawet w plemnikach)	Wytwarza się z nich agar (substancja żelująca). W Japonii jadalne np. szkarłatnica delikatna (uprawiana)
Zielenice – morskie, słodkowodne a nawet lądowe zielone	▪ Taśma ▪ Zawłotnia- jednokomórkowa ▪ Parasolik (Acetabularia)- forma młodociana - jednokomórkowa dojrzała – komórczak. ▪ Watka (Ulva) sałata morska ▪ Toczek (Volvox) ▪ Skrętnica – nitkowate kolonie ▪ Pierwotek (żyje na korze drzew) ▪ chlorella	jednokomórkowe kolonijne wielokomórkowe	Chlorofil a i b, mało karotenoidów (żółtopomarańczowe)	skrobia	ściana komórkowa z celulozy i pektyn Acetabularia – to olbrzymia komórka (7- 10 cm) gdzie można wyodrębnić część chwytnikową trzonek i kapelusz. Żyje w ciepłych morzach, ma ogromne zdolności regeneracyjne.	Główny producent w morzach i oceanach. Jednokomórkowe tworzą fitoplankton. Zawłotnia śnieżna powoduje „zakwity śniegu” (różowe) Zawłotnia żółtozielona (żółtozielone)
Stramenopile złociste lub brunatne	▪ złotowiciowce - jednokomórkowe ▪ okrzemki - jednokomórkowe ▪ *lęgniowce – fitoflora (powoduje zarazę ziemniaczaną) ▪ brunatnice – wielokomórkowe (np. morszczyn pęcherzykowaty, listownice) Gronorost (Sargassum) na Morzu Sargassowym utrudnia żeglugę (tyle go tam jest!)	jednokomórkowe lub wielokomórkowe bardzo duże (plecha ma część liściokształtną, łodygokształtną i korzeniokształtną)	Chlorofil a i b, dużo karotenoidów	Cukry: laminaryna i glikogen Alkohol: mannitol	Formy, które wytwarzają wici mają 2 nierównej długości wici. Przynajmniej jedna z wici pokryta jest mastygonemami Okrzemki mają pancerzyk z krzemionki (małe denko, duże wieczko)	Pasza dla zwierząt. Pektyny wykorzystywane w przemyśle spożywczym i kosmetycznym
PIERWOTNIAKI
Nazwa grupy	typy	Gatunki	Środowisko i tryb życia		Charakterystyczne cech budowy	Organellum ruchu
alweolaty	Tobołki (bruzdnice)	Nocoświetlik – do 1,5 mm średnicy powoduje świecenie wody (ciepłe morza)	samożywne		Celulozowe płytki tworzące pancerz z 2 bruzdami	2 wici (wyrastające z bruzd)
	sporowce	Zarodziec malarii (żyje w erytrocytach człowieka, śliniankach i jelitach komara widliszka)	Pasożyty wewnątrzkomórkowe kręgowców i bezkręgowców		Uproszczona budowa i skomplikowany cykl rozwojowy Schizogonia – najpierw kilkakrotnie dzielą się jądra, dopiero później dzieli się cytoplazma.
	orzęski	Pantofelek Trąbik Wirczyk	Drapieżniki lub filtratory (używane do oczyszczania biologicznego ścieków)		Bardzo duże jednokomórkowce do 3mm. Aparat jądrowy składa się z makronukleusa i mikronukleusa Posiadają cytostom i cytopyge	rzęski
Euglenozoa – jednokomórkowe,	Eugleny (klejnotki)	Euglena zielona	Miksotrofy, słodkowodne,		Pelikulla Plamka oczna, chloroplasty, Rozmnażanie tylko przez podział	Wici (1-2) wyrastające z ampułki
	świdrowce	Świdrowiec gambijski – przenoszony przez muchę tse-tse (śpiączka afrykańska) Rzęsistek pochwowy – powoduje dolegliwości u kobiet Opaliny – pasożyty ryb, płazów i gadów.	Pasożyty roślin i zwierząt (niektóre mają 2 żywicieli)		Kinetostom (gigantyczne mitochondrium) leżące u podstawy wici	Wici
Sarkodowe Jednokomórkowe Komórczaki Kolonijne Wielokomórkowe	ameby	Pełzak okrężnicy Pełzak czerwonki	Symbiont człowieka (jelito grube) Pasożyt – wywołuje czerwonkę		Mogą wytwarzać skorupki	Nibynóżki (pseudopodia)
	otwornice		Wolnożyjące, morskie		Mają wapienne skorupki, wielokomorowe, o skomplikowanych kształtach	Tworzą pokłady kredy
	*śluzorośla	maworek	żyją w środowisku lądowym		wstępują w postaci pełzaka i komórczaka (galaretowata masa pełzająca po podłożu - śluźnia) nie lubi światła lubi wilgoć
	promienionóżki	Słonecznice Promienice	Słodkowodne, planktonowe Plankton pełnosłonych mórz			Nibynóżki wzmocnione igiełkami krzemionkowymi

*organizmy zaliczane niegdyś do grzybów

Opracowała Małgorzata Bidzińska

Literatura:

▪ J. Balerstet, W. Lewiński, J. Prokop, K. Sabat, G. Skirmutt : BIOLOGIA 1, zakres rozszerzony, podręcznik dla liceum ogólnokształcącego. Gdynia 2003. Operon

▪ A. Woźniak : Botanika. Jedność i różnorodność roślin. Kompendium dla uczniów gimnazjum. Warszawa 1999. WSiP

▪ Red. W. Mizerski : Tablice biologiczne. Warszawa 2004. Wydawnictwo Adamantan

▪ J. Moraczewski, W. Riedel, M. Sołtyńska, T. Umiński : Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. Warszawa 1982. PWN